Asgari İşçilik Raporlama
Ülkemizde kayıt dışı istihdamla mücadele bakımından yürürlükte bulunan en önemli uygulamalardan birisi de asgari işçilik uygulamasıdır. İlk defa 1978 yılında ölçümle adıyla inşaat işlerinde uygulanan asgari işçilik uygulaması 1993 yılında bugünkü adını almıştır.
Geçmişte baraj, liman gibi devasal işlerin resmi kayıtlarda bir ya da iki sigortalı ile bitirildiğinin anlaşılması sonucunda, kayıt dışı istihdamın önüne geçilmesi amacıyla böyle bir uygulamaya gidilmiştir. Uygulamanın temelinde her işin belirli bir oranının SGK’ya işçilik olarak bildirilmesi mantığına dayanmaktadır. Örneğin inşaat işlerinde kural olarak inşaat maliyetinin % 6,75′ i kadar sigorta primine esas kazanç, inşaatın faaliyet süresince işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi gerekmektedir.
Söz konusu bildirimin yapılmaması ya da oluşan fark işçiliğin ödenmemesi halinde yapı ruhsat sahibine ilişiksizlik belgesi verilmemekte ve yapı kullanma ruhsatı (iskan) alınamamaktadır.
Aynı şekilde ihale kapsamında yapılan işlerde de hakkediş bedelinin belli bir oranı Sosyal Güvenlik Kurumuna sigorta primine esas kazanç olarak bildirilmesi gerekmektedir. Söz konusu bildirimin yapılmaması halinde yükleniciden fark işçilik bildirimi üzerinden prim ödemesi istenilmekte, aksi halde ilişiksizlik belgesi verilmemektedir. Bu sebeple teminat iadesi alınamamakta, başka ihalelere katılım hakkından mahrum kalınabilmektedir.
Yeminli Mali Müşavirler tarafından da tanzim edilebilen asgari işçilik raporuyla, fark işçilik tutarı ödenmeden veya tebliğ edilen fark işçilik tutarından daha az tutarda ödeme yaparak da ilişiksizlik belgesinin alınabilmesi mümkündür. Ancak bunun için ya SGK Müfettişi incelemesi talep edilmeli ya da Yeminli Mali Müşavirler tarafından tanzim edilebilen asgari işçilik raporu düzenlenmelidir.
Asgari işçilik raporunda işin yapılması esnasında alınan faturaların işçilik içerip içermediği araştırılır ve işçilik içeren faturalar mahiyetine göre işin maliyet değerinden veya doğrudan fark işçilik tutarından mahsup edilir. Bu aşamada işin niteliğine göre hangi faturaların hangi mahiyette olduğu, Orbis Danışmanlık tarafından değerlendirilir ve asgari işçilik raporları tanzim edilir. Bu sayede ödenecek fark işçilik tutarı azaltılır ya da tamamen ortadan kalkmaktadır.